50 lat temu ruszyła komunikacja miejska w Kosakowie. Pierwsze autobusy z Gdyni jeździły do Kazimierza i Rewy | ZDJĘCIA

Komunikacja miejska w Kosakowie zaczęła funkcjonować z dniem 1 czerwca 1971 r. Uruchomione zostały wówczas dwie nowe linie autobusowe nr 145 i 146. Pierwszej z nich wyznaczono trasę z pl. Kaszubskiego w Gdyni do Kazimierza, drugiej do Rewy. Trasy obu linii prowadziły w ulicami: Jana z Kolna, Marchlewskiego (obecnie Janka Wiśniewskiego), Nasypową, Bosmańską, Zieloną i Płk. Dąbka do Pogórza Górnego i dalej do Kosakowa. Następnie ich trasy rozchodziły się: linii 145 przez Dębogórze do Kazimierza, natomiast linii 146 przez Pierwoszyno i Mosty do Rewy.

Na linii 145 było wykonywanych we wszystkie dni tygodnia łącznie tylko kilka kursów rano, popołudniu i wczesnym wieczorem. Linia 146 funkcjonowała natomiast od rana do późnego wieczora, w dni powszednie w szczytach przewozowych z częstotliwością co 30 min, poza szczytami co 90 min. W dni świąteczne była natomiast obsługiwana z częstotliwością co 90 min, zwiększoną przeciętnie do 45 minut w godz. 7-16.

W 1972 r. wraz z oddaniem do użytku w Gdyni przebudowanej ul. Wincentego Gruny (obecnie Unruga) zmieniono trasy obu linii. Od ul. Nasypowej skierowano je tą ulicą i dalej fragmentem ul. Puckiej, tzw. Serpentyną (obecnie Czernickiego).

Trzecią w kolejności linią komunikacji miejskiej, której trasa objęła Kosakowo, była linia nr 160, prowadząca z Redy Ciechocina przez Rumię do Kazimierza. Linia zaczęła funkcjonować w 1973 r.

Autobusy tej linii, podobnie jak linii 145, zawracały na poszerzonym fragmencie drogi do Pierwoszyna, za skrzyżowaniem z drogą prowadzącą z Dębogórza. W wybranych kursach zaplanowano zajazdy autobusów linii 160 pod Bazy B i C Centrali Produktów Naftowych w Dębogórzu.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w rozwoju komunikacji miejskiej w Kosakowie było uruchomienie nowej linii autobusowej nr 165 w 1974 r. Trasę linii wyznaczono spod Dworca PKP w Chyloni przez ulice Chylońską i Pucką do Pogórza Górnego i dalej przez Kosakowo, Pierwoszyno i Mosty do Rewy.

Jeszcze w tym samym roku na teren Kosakowa wprowadzono linię autobusową 128, funkcjonującą do tego czasu z pl. Kaszubskiego w Gdyni do Pogórza Górnego ulicami Nasypową, Bosmańską, Zieloną i Płk. Dąbka. Trasa tej linii została wydłużona do Suchego Dworu.

Rok później została uruchomiona następna nowa linia autobusowa, obsługująca Kosakowo. Linia nr 173 zaczęła funkcjonować w 1975 r. na trasie Rondo Wzgórze Nowotki w Gdyni (obecnie Wzgórze Świętego Maksymiliana) – Dębogórze ul. Świętojańską do pl. Kaszubskiego i dalej trasą linii 145 do nowej pętli przy ul. Słonecznikowej w Dębogórzu.

W 1977 r. linię 165 wycofano spod Dworca PKP w Chyloni, ograniczając ją do nowej pętli u zbiegu ulic Puckiej i Krzywoustego przed przejazdem kolejowym. W tym samym roku ograniczono trasę linii 173 do relacji pl. Kaszubski w Gdyni – Dębogórze.

W 1983 r. przestała funkcjonować linia 145. Do Kazimierza przedłużono linię 173. W tym samym roku zostały uruchomione pierwsze dwie linie sezonowe do obsługi tzw. ruchu plażowego w okresie wakacji letnich. Były to linie nr 301 i 304. Pierwsza z nich funkcjonowała na trasie: Rumia Dworzec PKP - Rewa przez Kazimierz, Pierwoszyno i Mosty. Trasa linii 304 prowadziła z pl. Kaszubskiego w Gdyni, identycznie jak linii 146, także do Rewy. Obie linie były uruchamiane nie w każde wakacje letnie do 1990 r., kiedy to zakończyły swoje funkcjonowanie.

W 1984 r. została uruchomiona pierwsza linia nocna do Kosakowa pod numerem 438. Trasa linii prowadziła z Gdyni Wielkiego Kacka i śródmieście Gdyni przez Pogórze Dolne, Pogórza Górne, Kosakowo, Pierwoszyno i Mosty do Rewy.

Linia 438 funkcjonowała do 1993 r., kiedy to zastąpiła ją linia nr 400 funkcjonująca na trasie: Gdynia Płyta Redłowska – Rewa przez pl. Konstytucji, Morską, Estakadę Kwiatkowskiego, Oksywie Dolne, Oksywie Górne, Pogórze Górne, Kosakowo, Pierwoszyno i Mosty.

W 1984 r. nastąpiła jeszcze inna ważna zmiana w obsłudze komunikacyjnej Kosakowa. Z pl. Kaszubskiego w Gdyni do Suchego Dworu uruchomiono nową linię autobusową nr 194, ulicami Jana z Kolna (powrót pl. Konstytucji i Migały), Marchlewskiego, łącznicą Estakady Kwiatkowskiego, Kwiatkowskiego i Płk. Dąbka. Linia ta zastąpiła w obsłudze Suchego Dworu linię 128, której trasę ograniczono do Starego Obłuża.

W 1985 r. obsługą komunikacyjną objęte zostały Mechelinki. Do wybudowanej w tej miejscowości pętli została skierowana została linia 165 na zasadzie zajazdów z Mostów. Zajazdy odbywały się w obu kierunkach.

W 1990 r. do Kosakowa wprowadzone zostały dwie nowe linie, nr 81 i 82. Pierwsza z nich zastąpiła w relacji z Dworca PKP w Rumi do Kazimierza zlikwidowaną linię 160. Linię 82 skierowano natomiast z pętli przy ul. Górniczej w Rumi pod Dworzec PKP i dalej ul. Dębogórską do Dębogórza Wybudowania. Obie linie funkcjonowały do 1991 r., kiedy to zostały one zastąpione jedną linią pod numerem 86 z Rumi Dworca PKP do pętli w Dębogórzu i do Kazimierza. W drodze z Kazimierza do Dworca PKP w Rumi trasa linii nie obejmowała już Dębogórza Wybudowania.

Wybrane kursy na linii 86 zaplanowano z pętli przy ul. Górniczej w Rumi. W 1994 r. linię 86 wycofano z Kazimierza, pozostawiając ją na trasie do Dębogórza Wybudowania W 2002 r. wprowadzono w Dębogórzu na linii 86 pierwsze zajazdy na ul. Mostową.

W 1991 r. ograniczono funkcjonowanie linii 165 tylko do godzin porannego szczytu przewozowego. W rezultacie do obsługi Mechelinek skierowano linię 146, na której zaplanowano zajazdy autobusów tej linii do pętli położonej w tej miejscowości.

W 1992 r. wydłużona została ponownie trasa linii 173, tym razem z Kazimierza do Rumi. Linia zaczęła funkcjonować w relacji: Gdynia pl. Kaszubski – Rumia pl. Kaszubski. W tym samym roku do gminy Kosakowo skierowano nową linię 105 na trasie z Gdyni Redłowa, z pętli przy ul. Powstania Styczniowego przez śródmieście Gdyni i dalej ulicami Morską i Estakadą Kwiatkowskiego do Pogórza Dolnego, Pogórza Górnego i Kosakowa, do nowej pętli przy ul. Rzemieślniczej.

W 1994 r. trasę linii 173 wydłużono po raz kolejny, tym razem do Gdyni Chyloni Dworca PKP. W rezultacie trasa linii rozpoczynała się i kończyła w Gdyni, obejmując po drodze obszar Kosakowa i Rumi. W tym samym roku wznowione zostało funkcjonowanie linii sezonowych, przeznaczonych do obsługi tzw. ruchu plażowego, głównie w soboty, niedziele i święta, przy czym nowością było ich funkcjonowanie tylko przy ładnej pogodzie, uznawanej za plażową.

Jako pierwsza zaczęła funkcjonować linia 346 na trasie dawnej linii 304, czyli z pl. Kaszubskiego w Gdyni do Rewy, trasą linii 146, ale w wariancie bez zajazdów do Mechelinek. W 1996 r. jej miejsce zajęła linia 365, z założenia dublująca linię 165, z Gdyni Chyloni Krzywoustego do Rewy, z zajazdem na pętlę w Pogórzu Dolnym i bez zajazdu do Mechelinek.

Wakacyjną komunikację sezonową z Rumi Dworca PKP do Rewy wznowiono dopiero w 2002 r. w postaci pospiesznej linii M, na zmienionej trasie w stosunku do linii 304, bo z uwzględnieniem w Rumi osiedla Janowo, ulicami Starowiejską, Dąbrowskiego, Gdańską, Dębogórską.
Dalej trasa linii prowadziła, identycznie jak swego czasu linii 304, przez Kazimierz, Pierwoszyno i Mosty. Dopiero w 2010 r. linię M skierowano z Kazimierza przez Dębogórze i Kosakowo.

W 1995 r. nastąpiły pewne trudne do zaakceptowania przez mieszkańców Kosakowa zmiany w kursowaniu autobusów linii 146. W dni powszednie w godzinach między szczytami przewozowymi linia ta przestawała funkcjonować.
W jeszcze większym zakresie jej funkcjonowanie zostało ograniczone w soboty, niedziele i święta, kiedy to autobusy 146 zaczynały kursować w zasadzie dopiero wieczorem.

W miejsce linii 146 funkcjonowała linia 165 z Pogórza Górnego do Rewy, w obie strony przez Mechelinki. W 1996 r. przywrócono wcześniej obowiązującą obsługę komunikacyjną Kosakowa, tj. zawieszone kursy na linii 146 i ograniczono funkcjonowanie linii 165 znowu tylko do godzin porannego szczytu przewozowego na trasie z Chyloni Krzywoustego do Rewy. W większym zakresie linia 165 zaczęła funkcjonować dopiero w 1999 r, już nie w zastępstwie linii 146.

W 1998 r. przestała przejściowo funkcjonować w Kosakowie komunikacja nocna. Trasa linii 400 została ograniczona do Pogórza Górnego.

W 2003 r. ponownie na terenie gminy Kosakowa uruchomiona została linia 145, tym razem jako midibusowa. Odstępstwem w okresie letnich wakacji była eksploatacja na tej linii autobusu standardowego, zamiast midibusu. Jej trasę wyznaczono z Suchego Dworu przez Pogórze Górne i Kosakowo do Dębogórza i z pętli przy ul. Słonecznikowej przez ul. Rzemieślniczą w Kosakowie do Mostów, Mechelinek i Rewy.
W zamyśle powstała jako pierwsza linia wewnętrzna w gminie Kosakowo. W 2010 r. linia 145 w jej ówczesnym kształcie została zlikwidowana.

Uruchomieniu linii 145 towarzyszyła zmiana trasy linii 165. Poprowadzoną ją z Rewy przez ul. Płk. Dąbka do Obłuża, pętli przy ul. Maciejewicza. Pętla w Chyloni przy ul. Krzywoustego była obsługiwana tylko w jednym kursie, podobnie jak w nowym wariancie trasy linii - pętla w Dębogórzu przy ul. Słonecznikowej. W wybranych kursach autobus zawracał w Mechelinkach, nie dojeżdżając do Rewy.

Wariantową obsługą objęto także ul. Rzemieślniczą w Kosakowie. Po trzech miesiącach. wycofano się z większości zmian wprowadzonych na linii 165. Podstawowym wariantem trasy stała się relacja z pętli na Pogórzu Dolnym przez Mechelinki do Rewy. Pętla w Chyloni zaczęła być obsługiwana kilkukrotnie w ciągu dnia powszedniego. Na trasie linii nie było już ul. Rzemieślniczej w Kosakowie.

Podstawową linią komunikacji miejskiej w Kosakowie była przez cały czas linia 146, na której utrzymywano w zasadzie stałe standardy częstotliwości. Odczuwalny wzrost częstotliwości na linii 146 nastąpił dopiero w 2017 r., z dniem 19 czerwca. W dni powszednie w szczytach przewozowych wprowadzono 20 minutowe odstępy pomiędzy odjazdami autobusów, przy czym w rozkładzie szkolnym zaplanowano dodatkowy kurs w szczycie porannym.

Między szczytami i po szczycie popołudniowym trzy autobusy zapewniały częstotliwość co 30-50 min. Wieczorami i w weekendy dalej obowiązywała częstotliwość co 60 min. Z czasem w dni powszednie zwiększono częstotliwość między szczytami do mniej więcej rytmicznej - co 30 minut, ale w związku z tym ograniczono ją w szczycie popołudniowym - przeciętnie do 24 minut.

W 2008 r. przywrócono komunikację nocną w gminie Kosakowo. Do Rewy wydłużona została linia N94 z Węzła Franciszki Cegielskiej w Gdyni. Na terenie gminy Kosakowo poprowadzoną ją z Pogórza Górnego przez Kosakowo do Dębogórza Słonecznikowej i dalej przez Kosakowo, Pierwoszyno, Mosty i Mechelinki do Rewy. W drodze powrotnej z Rewy trasa obejmowała tylko Mosty, Pierwoszyno, Kosakowo i Pogórze Górne. W rozkładzie jazdy zaplanowano dwa kursy, drugi tylko z Pogórza Górnego.

Początkowo linia funkcjonowała na terenie Kosakowa całorocznie we wszystkie dni tygodnia, później w mniejszym wymiarze czasowym. W 2016 r. została przejściowo wycofana z gminy Kosakowo. W jej miejsce uruchomiono nową linię nocną N65 z Pogórza Górnego po dotychczasowej trasie linii N94 do Rewy. Linię N94, na której zaplanowano tylko jeden kurs przed północą, przedłużono w 2019 r. do Suchego Dworu.

W 2010 r. linia 105 została przedłużona z pętli przy ul . Rzemieślniczej do Mostów i Mechelinek. W 2013 r. wprowadzono pierwsze zajazdy autobusów linii 105 do osiedla Złote Piaski. Pewną innowacją na omawianej linii była zmiana jej trasy w śródmieściu Gdyni. W 2017 r. wycofano ją z ul. Jana z Kona oraz pl. Konstytucji, skierowując przez ul. 10 Lutego. Tym samym w centrum Gdyni ujednolicona została trasa linii w obu kierunkach.

W 2011 r. zmieniono trasę linii sezonowej 365. Wycofano ją z pętli w Chyloni przy ul. Krzywoustego. Nową trasę linii wyznaczono z Obłuża Centrum. Ze względu na brak możliwości postoju autobusu na przystanku Obłuże Centrum zaplanowano przejazd techniczny autobusów na parking przy Terminalu Promowym.
W rezultacie przystanek końcowy na Obłużu został ustanowiony na początku łącznicy Estakady Kwiatkowskiego w kierunku Terminala.

W 2013 r. wydłużono trasę linii 86, wprowadzając w dwóch kursach zajazdy do Dębogórza Słonecznikowej. Jednocześnie pewnej zmianie uległa też trasa linii na rumskim odcinku. W wybranych kursach skierowaną ją z ul. Górniczej do Dworca PKP w Rumi ulicami Sobieskiego, Towarową, Zbychowską i Grunwaldzką.

W 2014 r. istotnej zmianie uległa trasa linii 165. W większości kursów poprowadzono ją ponownie przez ul. Płk. Dąbka w Gdyni do pętli Obłuże Maciejewicza. Do pętli Chylonia Krzywoustego autobus tej linii skierowano tylko dwoma kursami. Obsługą linii objęto Mechelinki. Na trasie linii pojawiło się Dębogórze, podobnie jak Mechelinki, na zasadzie zajazdów w wybranych kursach. W następnym roku wprowadzono cztery kursy do Dębogórza Wybudowania i ul. Mostowej, wykonywane zamiast do Rewy.

Dwa lata później, w związku z wydatnym wzrostem częstotliwości kursowania autobusów na linii 146, w obsłudze Rewy pozostawiono tylko jeden poranny kurs. Pozostałe kursy wyznaczono na trasie do Dębogórza Słonecznikowej i do Kazimierza. Tę ostatnią miejscowość obsługiwano mniej więcej w co drugim kursie autobusu.

W 2015 r. została uruchomiona nowa linia autobusowa nr 265 na trasie z pętli Obłuże Maciejewicza w Gdyni do Suchego Dworu. Dalej trasę linii wyznaczono przez Pogórze Górne do Kosakowa Urzędu Gminy. Linia ta powstała jako szkolna, funkcjonująca w dni nauki w godzinach porannych i popołudniowych. Za jej główne zadanie uznano przewóz dzieci do i z nowego gimnazjum w Kosakowie.

Istotne zmiany w obsłudze komunikacyjnej gminy Kosakowo nastąpiły w 2020 r. Objęły one linie 146, 165 i 173. Na pierwszej z nich zmniejszono częstotliwość kursowania autobusów w dni powszednie w godzinach popołudniowego szczytu przewozowego do 30 minut, po to żeby zapewnić skoordynowane odjazdy z autobusami linii 173, które w tym okresie zaczęły kursować, zamiast co 60 minut, także co 30 min. Dzięki temu uzyskano rytmiczne odjazdy autobusów obu linii z pl. Kaszubskiego do Kosakowa co 15 minut.

Dodatkowe kursy na linii 173 zaplanowano, nie na całej trasie, tylko z pl. Kaszubskiego w Gdyni do Kazimierza. Zasadniczej zmianie uległa trasa linii 165. Wprowadzono ją obu kierunkach na ul. Derdowskiego. Zmniejszono liczbę wariantów trasy linii, wycofując ją ostatecznie z obsługi Rewy i Gdyni Chyloni.

Podstawową trasę linii wyznaczono z Obłuża, pętli przy ul. Maciejewicza, do Dębogórza, pętli przy ul. Słonecznikowej. Część kursów zaplanowano do Kazimierza, a część tylko do Kosakowa Urzędu Gminy.

W 50-letnim okresie funkcjonowania komunikacji miejskiej w Kosakowie zadania przewozowe wykonywali różni przewoźnicy. W latach 70. i prawie do końca lat 80. jedynym przewoźnikiem było Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. Po jego likwidacji zastąpiło go Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne przekształcone w Miejski Zakład Komunikacyjny. W 1992 r. organizatorem usług komunikacji miejskiej w Kosakowie stał się Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni, który zaczął zatrudniać do obsługi gminy nowych operatorów, tym prywatnych.

1 czerwca 1994 r. w obsłudze Kosakowa pojawili się: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej - spółka gminy Gdynia, powstała w wyniku restrukturyzacji Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego i prywatny przewoźnik Krzysztof Czerwiński, eksploatujący jeden pojazd.

W dalszej kolejności swoje usługi zaczęli świadczyć inni przewoźnicy: Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej - także spółka gminy Gdynia oraz prywatni: Przewozy Autobusowe GRYF z Kartuz (obecnie z Żukowa), PKS Gdynia, PKS w Gdańsku, Irex 3 z Gdyni z siedzibą w Świętochłowicach i ostatnio BP Tour z Gdańska, zarejestrowany w Bełżycach koło Lublina.

Obie spółki miejskie funkcjonują nieprzerwanie, natomiast operatorzy prywatni - okresowo, stosownie do wyników przetargów organizowanych przez ZKM, które są podstawą ich zatrudnienia.

W obsłudze komunikacyjnej Kosakowa wykorzystywane były autobusy różnych marek i typów.
W 1971 r . zainaugurowały ją Jelcze MEX i Jelcze CAR. W 1972 r. zdanie całodzienne na tej linii wykonywała nowa Skoda Karosa SM 11. W 1975 r. w dni powszednie do obsługi pary zadań szczytowych skierowano na kilka lat autobus Jelcz CAR z przyczepą.

Na początku lat 80. obsługę linii 146 i 165 przejęły przegubowe Ikarusy 280. W obsłudze linii 173 dominowały standardowe Ikarusy 280 i Jelcze M11.

Natomiast na początku bieżącego stulecia do eksploatacji w Kosakowie wprowadzono przegubowe pojazdy niskopodłogowe marki Neoplan, Solaris, MAN i Mercedes. Te ostanie w wersji Citaro, należące pod względem technicznym do czołówki światowej, zdominowały obsługę linii 146 w 2018 r. Są one eksploatowane przez prywatnego operatora – PKS Gdynia.

Poza linią 146 autobusy przegubowe, marki Solaris i MAN, są wykorzystywane na liniach 173 i 194. Pozostałe linie obsługują głównie autobusy standardowe, chociaż umowy przewozowe z operatorami dopuszczają eksploatację midibusów na liniach 86 i 165.